Wat is een stakeholderanalyse?

| Wepublic

Steeds vaker zult u horen dat een stakeholderanalyse een absolute noodzaak is geworden in de communicatiewereld van vandaag. Er zijn immers zoveel geluiden, zoveel personen en zoveel organisaties dat uw geluid snel vervaagt. Het loont in dat geval om uw stakeholders duidelijk in kaart te brengen, voordat u doorgaat met uw verdere positionering en communicatie. Dit blijkt nogal een opgave te zijn: het is niet eenvoudig om zomaar stakeholders te verzamelen, en alleen wat namen verzamelen en op een lijstje schrijven is niet voldoende. Een goede stakeholderanalyse vergt tijd en energie.

In deze blog gaan we wat dieper in op de vraag wat precies een stakeholderanalyse is. Het helpt namelijk om vooraf duidelijk te hebben wat er precies wordt bedoeld met de term stakeholderanalyse. Daarom gaan we eerst in op de vraag waarom iemand überhaupt op zoek zou gaan naar stakeholders. Daarna zoomen we in op twee typen stakeholders en wordt het u duidelijk wat precies het analysegedeelte is van een goede stakeholderanalyse. Zo bent u goed voorbereid voor uw positionering en communicatie naar de buitenwereld, en weet u bij wie u wel (en niet) moet zijn met uw boodschap.

Waarom zou u stakeholders zoeken?

U wilt graag uw nieuwe positionering, nieuwe prestatie of standpunt zo hard mogelijk van de daken roepen, maar bij wie moet u precies zijn? U heeft tenslotte beperkte tijd en kunt maar zoveel mensen per dag bereiken. Het is daarom belangrijk dat u uw tijd en energie goed besteed en de juiste mensen weet te benaderen. U kunt zelf aan de slag gaan om op internet en sociale media op zoek te gaan naar een aantal personen of organisaties, welke u opschrijft op een klein lijstje. Het kan bijvoorbeeld gaan of iemand of een organisatie die eens heeft gesproken over uw issue. Dat leidt tot een eerste collectie aan potentiële stakeholders.

U wilt vervolgens doorgaan naar de volgende stappen op uw actielijst, maar dan slaat de twijfel toe. Heeft u eigenlijk de goede namen verzameld? Weet u eigenlijk wel wat deze personen of organisaties allemaal specifiek hebben gezegd? En hoe weet u tenslotte zeker dat u eigenlijk iedereen heeft en geen belangrijke stakeholders heeft gemist? Opeens bent u niet meer zo zeker van uw zaak wat betreft uw stakeholders: u weet niet meer goed bij wie u nou precies met zijn en aan welke boodschap zij gehoor zullen geven. Zoals we net al merkten, wilt u uw tijd het liefste zo efficiënt mogelijk besteden. Daarom is het des te belangrijker dat u goed weet waar u aan begint.

Wat is een stakeholder?

Voordat we overgaan tot het analysegedeelte is het goed om even helder te hebben wat een stakeholder precies is. Een stakeholder is in feite een belanghebbende, om het kort samen te vatten. Een stakeholder heeft dan ook een groot belang bij het thema waarbij u betrokken bent (of wilt worden) en kan ook een invloedrijke stem hebben in het (maatschappelijke) debat rondom dit thema. Stakeholders kunnen kort worden onverdeeld in:

1. Organisaties
2. Personen

Een stakeholder kan een organisatie zijn. Organisaties kunnen een invloedrijke stemmen hebben in het maatschappelijke debat waarin u bent geïnteresseerd. Het kan bijvoorbeeld gaat om een ministerie, dat op landelijk niveau acteert, of een directoraat-generaal binnen een ministerie. Het kan ook gaan om non-gouvernementele organisatie, die los van de overheid en politiek staat. Hier kan het bijvoorbeeld gaan om belangenverenigingen of branche-organisaties. Het kan ook gaan om een wetenschappelijke instelling die zich focust op feitelijke informatie. Ngo’s hebben niet altijd een grote of invloedrijke stem in de maatschappelijke discussie, maar kunnen wel weer invloed uitoefenen op beleidsbepalers die er uiteindelijk wel over gaan. Zorg dus goed dat u deze organisaties in het oog houdt, ook als deze buiten ministeries en andere uitvoerende organisaties gaan.

Een stakeholder kan ook een enkele persoon zijn. Hier kan het bijvoorbeeld gaan om een specifieke minister of staatssecretaris van een ministerie. Die is niet alleen politiek verantwoordelijk voor het uitgevoerde beleid van het ministerie, maar is ook de hoogste uitvoerende persoon binnen het ministerie. Ook kan gedacht worden aan individuele Tweede Kamerleden. Het loont daarbij om te kijken naar specifieke woordvoerders over de onderwerpen waarin u geïnteresseerd bent. U kunt bijvoorbeeld ook denken aan specifieke thought leaders op de onderwerpen waarin u geïnteresseerd bent. Dit kunnen bijvoorbeeld mensen zijn die een prominente rol vervullen binnen een ngo, of die juist onafhankelijk als expert fungeren.

Kortom: een stakeholder kunnen zowel organisaties als personen zijn, en u mag best outside-of-the-box denken. Het hoeven niet per se de ministeries en andere uitvoeringsorganisaties te zijn, en u mag best verder kijken dan ministers, staatssecretarissen of Tweede Kamerleden. U kunt bijvoorbeeld ook denken aan (invloedrijke) non-gouvernementele of onafhankelijke organisaties, net zoals u kunt kijken naar experts of thought leaders binnen het thema waarin u geïnteresseerd bent.

Wat is de analyse van de stakeholders?

Nu we helder hebben wat voor soorten stakeholders er zijn, kunnen we kort ingaan op de vraag wat de analyse van de stakeholders dan precies inhoudt. De analyse bestaat uit twee onderdele. Allereerst gaat het erom dat u duidelijk heeft wat uw stakeholders precies zeggen over het issue waarin u geïnteresseerd ben. Als tweede is het belangrijk dat u de zekerheid heeft dat u geen belangrijke personen of organisaties heeft gemist.

  • Een goede stakeholderanalyse maakt duidelijk wat uw stakeholder zegt. Het gaat immers niet alleen over de cijfers, maar ook over de inhoud. Daarom is het van belang om te weten wat uw stakeholder in het verleden heeft gezegd over uw issue, om zo te weten wat uw stakeholder in de toekomst zal doen en hoe deze tegenover uw eigen positie staat.
  • Een goede stakeholderanalyse weet ook welke stakeholders u over het hoofd zou zien. Een expert is ook maar mens, maar gelukkig is daar ook nog de technologie. Een goede stakeholderanalyse gaat daarom uit van de combinatie tussen mens en technologie: de kracht van de combinatie tussen expertise en data.
  • Een stakeholderanalyse is concluderend een ideale start voor elke organisatie die de volgende stap wil zetten in haar positionering of communicatie. Door helder te hebben welke stakeholders er zijn en hoe zij inhoudelijk over uw issue denken, heeft u een duidelijk overzicht van het stakeholderveld.