Prinsjesdag 2023: Eerste reacties politieke partijen & maatschappelijk middenveld

Prinsjesdag ligt achter ons, en met de presentatie van de Miljoenennota zijn de eerste reacties van zowel de politieke partijen als de belangrijke maatschappelijke organisaties verzameld en samengevat. Hier volgen de opmerkingen vanuit de partijen.

Politieke partijen:

VVD

Veel Nederlanders zijn afhankelijk van hun auto. Daarom willen we ervoor zorgen dat brandstof betaalbaar blijft.

Bron: X-bericht VVD

D66

‘Bescheiden troonrede. Op een moment dat de politiek allesbehalve bescheiden zou moeten zijn’. Schrijft Jan Paternotte op X. ‘Er zijn grote uitdagingen die niet kunnen wachten: klimaat, personeelstekorten in het onderwijs, koopkracht. Het kabinet is dan wel ten val gebracht, maar de toekomst wacht niet. Door de armoede met grof geschut aan te pakken, het herstel van Groningen en de steun voor Oekraïne voort te zetten, brengt het kabinet de basis op orde. Dat is goed. Maar meer is nodig. Nederland moet door’.

Bron: X-bericht Jan Patternotte

CDA

Heel mooi en terecht hoe de Koning in de Troonrede benoemde dat Nederland een land is waar ondernemende en initiatiefrijke mensen voor en met elkaar het goede willen doen. Dat is het fatsoenlijke land waar wij voor staan. Het is goed dat het kabinet oog heeft voor de koopkracht van gezinnen en lage middeninkomens. Ik hoop op steun voor ons voorstel voor een extra verlaging op de #energierekening van huishoudens.

Bron: X-bericht Henri Bontenbal

GroenLinks-PvdA

‘Ondanks alle beloftes van het kabinet leven volgend jaar niet minder, maar meer mensen in armoede. Gelukkig gloort er een sociale meerderheid in het parlement. We kunnen een nieuwe weg inslaan’ aldus Jesse Klaver.

Bron: X-bericht Jesse Klaver

SP

Het is goed nieuws dat de bezuinigingen op de ouderenzorg onder druk van zorgverleners en de SP deels van tafel zijn. ‘Maar de SP wil dat alle bezuinigingen op de zorg van tafel gaan en we kiezen voor investeringen zodat we onze zorg weer op kunnen bouwen. Sloop de markt uit de zorg, zodat zorgverleners weer fatsoenlijk hun werk kunnen doen’, zegt SP-leider Marijnissen.

Bron: SP website

CU

De samenleving is nu aan zet. De markt is niet de oplossing voor tal van problemen. En van de weeromstuit alles van de overheid verwachten is veel te maakbaar. Ik vind dat de overheid de samenleving op waarde moet schatten, aldus Mirjam Bikker. Zorgzame gemeenschappen in de straten, in de wijken, in de dorpen en in de steden. Bouwen met elkaar én voor elkaar.

Bron: CU website

Volt

Alle problemen van nu — armoede, klimaat, stikstof, migratie — komen omdat keuzes vooruitgeschoven zijn. Deze troonrede lijkt dat voort te zetten.

Het is tijd voor échte keuzes. Morgen stelt Volt een schuldenpardon voor, om 600.000 mensen écht uit de armoede te halen.

Bron: X-bericht Laurens Dassen

JA21

Budgetteren kan je leren. De basisregel voor elk huishoudboekje: geef niet meer geld uit dan er binnenkomt. Volgens JA21 doet het demissionaire kabinet roekeloze uitgaven omdat er een tekort van 31 miljard ontstaat.

Bron: X-bericht JA21

Nieuw Sociaal Contract (Omtzigt)

‘Wat ik miste, is de afdeling goed bestuur’, zegt Pieter Omtzigt. ‘Er werd aandacht besteed aan de toeslagenouders en de mensen in Groningen. Maar de reden waarom die problemen ontstaan zijn, had ik wel op gehoopt dat er iets over in de Troonrede had gestaan’

Bron: X-bericht NPO Radio 1 Omtzigt

FVD

‘Onze regels voor Nederland: de beste zorg ter wereld, deltaplan voor het onderwijs, Nederland weer mobiel, ruimte voor ondernemers en lastenverlichting voor iedereen’.

Bron: X-bericht FVD

SGP

Bij het aantreden van Rutte IV dacht men elke crisis en elk politiek geschil op te kunnen lossen met een zak geld. Het resultaat: een lege schatkist. Fractievoorzitter SGP, Chris Stoffer: “Noodgedwongen door eerdere hoge uitgaven, moet het kabinet nu matigen. Middeninkomens krijgen maar amper een plusje in de koopkracht. Daarnaast groeit opnieuw de kloof tussen één- en tweeverdieners. Pijnlijk en onterecht.”

Bron: SGP website

PVV

PVV is zeer teleurgesteld over de Miljoenennota 2024.

Het kabinet besteedt volgend jaar ruim 7 miljard euro aan asiel en immigratie en slechts 2 miljard aan de koopkracht voor Nederlanders. Dat is de wereld op zijn kop. Steeds meer mensen, werkenden en niet-werkenden, van minima tot modaal, hebben de grootste moeite om rond te komen.  De PVV lanceert daarom een reddingsplan om koopkracht te herstellen. In plaats van miljarden te besteden aan klimaat en stikstof, investeert de PVV in de bestaanszekerheid en koopkracht.

Bron: PVV website

Maatschappelijk middenveld:

VNO-NCW

“Deze Miljoenennota vraagt om een verstandig vervolg. Het centrale thema in politiek Den Haag is momenteel bestaanszekerheid. Terecht, het moet ook zo zijn dat je rond kunt komen. Maar één van de belangrijkste motoren om uit armoede te komen is kapot: vanuit een uitkering gaan werken of vanuit deeltijd meer gaan werken loont niet. Bovendien is er geen bestaanszekerheid als ons land onvoldoende verdienvermogen heeft. Politici zien bedrijvigheid als een gegeven. Alsof onze economie niet kapot kan. Dat kan wel. We kunnen de lonen, de lasten en de hoeveelheid regels voor bedrijven niet oneindig blijven verhogen. Én we moeten ook werken aan de bedrijvigheid van morgen”, aldus Ingrid Thijssen, voorzitter VNO-NCW.

Bron: VNO-NCW

MKB-Nederland

“Als ondernemersorganisaties zijn we bezorgd dat het in Den Haag vrijwel alleen nog gaat over eerlijk verdelen, waar we moeten focussen op eerlijk verdienen. Zo moeten we nu eens echt aan de slag om ervoor te zorgen dat werken en méér werken altijd en beter loont. Dat is het beste recept tegen armoede. Voor veel ondernemers is het verder teleurstellend dat de mkb-winstvrijstelling komend jaar wordt versoberd, terwijl alle kosten al stijgen en de winsten in het mkb onder druk staan”, aldus Jacco Vonhof, voorzitter MKB-Nederland.

Bron: VNO-NCW en MKB Nederland

LTO Nederland

‘We zien veel onzekerheid onder ondernemers over wat de toekomst brengt. Ik hoop en reken op de komende generatie politici dat ze ondernemers weer de wind in de zeilen geven met heldere normen en meer ruimte om zelf oplossingen te vinden. De marges zijn veelal laag door de stapeling van alle kosten voor grondstoffen, arbeid en energie. Het slechtste dat nu kan gebeuren is de ondernemers weer een ‘miljarden tikkie’ sturen en hen beperken in hun drang om te vernieuwen’ aldus Sjaak van der Tak, voorzitter LTO Nederland.

Bron: VNO-NCW en LTO Nederland

TLN

Een van de grootste budgettaire verschuivingen die de transport en logistieke sector direct gaat raken is de eerder aangekondigde bezuiniging van twee miljard euro op het Mobiliteitsfonds. Deze bezuiniging volgt op een eerdere bezuiniging van vier miljard euro. Al eerder trok Transport en Logistiek Nederland (TLN) aan de bel dat er te weinig geld is om de infrastructuur in Nederland te onderhouden. Uit onderzoek blijkt dat het beroepsgoederenvervoer per jaar 1,7 miljard euro schade oploopt. Door extra kortingen loopt de schade naar verwachting verder op.

Bron: TLN

BouwendNederland

De koning sprak vandaag net als voorgaande jaren mooie woorden in de troonrede. Maar helaas bieden ze onvoldoende oplossingen voor de problemen van ons land. Te veel mensen hebben geen passende woning, duurzaam opgewekte energie kan niet op het net en bereikbaarheid staat onder druk. Arno Visser, voorzitter Bouwend Nederland: “De focus moet liggen op de uitvoer van woningbouwplannen in plaats van op regels die de bouw van nieuwe huizen belemmeren. Investeer in de renovatie en het onderhoud van onze infrastructuur.”

Bron: BouwendNederland

NVDE

In één jaar is het ‘CO2-beleidsgat’ fors gekrompen: van 22 naar 11 Megaton. Dat is nog niet eerder vertoond en stemt hoopvol. Het is opvallend dat bijna alle sectoren redelijk op koers liggen. “We gaan de goede kant op, maar alleen als we door blijven rennen in de uitvoering van de energietransitie, kunnen we de doelen halen. Dit is een marathon, geen intervaltraining. Er is politieke wil nodig om lastige keuzes te maken én om praktische zaken te regelen, bijvoorbeeld rond stikstof, doorlooptijden en vleermuizen,” zegt Olof van der Gaag, voorzitter Nederlandse Vereniging Duurzame Energie (NVDE).

Bron: NVDE

Netbeheer Nederland

Dick Weiffenbach, Algemeen Directeur Netbeheer Nederland: “Het is bijzonder dat Koning Willem-Alexander in de Troonrede de uitdagingen van het stroomnet benoemt en tegelijk is het heel logisch. Het is maatschappelijk bezien een van de grote thema’s, naast armoede en huisvesting. Planmatig vergroten van de capaciteit van het stroomnet en het stimuleren van flexibel gebruik van stroom zijn de oplossing van de problemen waar we nu tegenaan lopen.”

Bron: Netbeheer Nederland

FME

“FME maakt zich zorgen over het gebrek aan duurzaam daadkrachtige plannen voor de toekomst van Nederland in de Miljoenennota”. Dat stelt Theo Henrar, voorzitter van de ondernemersorganisatie voor de technologische industrie. “In de begroting voor volgend jaar zitten diverse lapmiddelen voor de korte termijn, die best goed uitpakken. Een structurele aanpak voor de grote uitdagingen waar we als samenleving voor staan – zoals de energietransitie en ons toekomstig verdienvermogen – ontbreekt. Ook al is het kabinet demissionair, we kunnen het ons in deze rumoerige geopolitieke tijden niet veroorloven om nu achterover te leunen.”

Bron: FME

HollandBIO

Het Nederlandse kabinet schat dat jaarlijks 14 miljard euro aan belastingvoordeel wordt gegeven voor de productie van plastics uit olie. Hollandbio ziet dit als een kans voor biotech en duurzaamheid. Het voordeel kan beter worden ingezet voor duurzame, biobased plastics om de concurrentie met fossiele toepassingen aan te gaan. Dit vereist opschaling van productiecapaciteit, verplichte bioplastics in de markt, minder subsidies voor fossiele toepassingen en stimulerende wetgeving van lab tot consument.

Bron: HollandBIO

De Woonbond

Het kabinet had volgens de Woonbond met meer plannen moeten komen dan alleen het verhogen van de huurtoeslag om de wooncrisis aan te pakken.  In de plannen die het kabinet dinsdag presenteerde gaat de huurtoeslag in 2024 gemiddeld met 34 euro per maand omhoog. “Dat is nodig en goed nieuws,” zegt Zeno Winkels, directeur van de Woonbond. “Maar het is teleurstellend en zorgelijk dat dit het enige lichtpunt voor huurders en woningzoekenden is waar het kabinet mee komt”.

Bron: De Woonbond

Aedes

‘Het demissionaire kabinet kondigde op Prinsjesdag aan dat de huurtoeslag het komende jaar omhoog gaat met zo’n € 34 per maand. Daarnaast krijgen mensen met een laag inkomen komende winter weer een toeslag voor de hoge energiekosten. Martin van Rijn: ‘Dit kabinet laat gelukkig zien oog te hebben voor de bestaanszekerheid voor een grote groep mensen. Het is helemaal terecht dat er in de troonrede veel aandacht is voor goede betaalbare woningen. Het is noodzakelijk dat er meer regie komt om betaalbare woningen te bouwen, extra locaties aan te wijzen, financiële steun te geven en huurders beter te beschermen.’

Bron: Aedes

Verenso

Verenso is geschokt dat er in de stukken van Prinsjesdag wederom zo weinig aandacht is voor de behandeling van kwetsbare ouderen met complexe problematiek. Het woord ‘ouderen’ wordt slechts twee keer genoemd in de Miljoenennota. “Zeker gezien de opgave waarbij ouderen steeds langer in hun eigen huis blijven wonen is het van groot belang oog te hebben voor het vormgeven van goede behandeling van kwetsbare ouderen in de wijk.”

Bron: Verenso

ANBO

“De Seniorencoalitie maakt zich na het voorlezen van de troonrede op Prinsjesdag grote zorgen over de geplande bezuinigingen in de ouderenzorg. Met de resterende maatregelen zet het demissionaire kabinet namelijk zelf een rem op het eigen beleid om mensen zo lang mogelijk zelfstandig te laten wonen, aldus De Seniorencoalitie. Ingrid Rep, directeur KBO-PCOB zegt hierover: “het is belangrijk dat de randvoorwaarden om zelfstandig te kunnen blijven wonen op orde zijn. Dat betekent investeren in wonen, welzijn, wijken en zorg thuis, in plaats van bezuinigen.”

Bron: ANBO

Actiz

‘Het is een stap in de goede richting’, zo reageert ActiZ branchevereniging van zorgorganisaties op de minder hoog uitvallende bezuinigingen op de ouderenzorg. Uit de Miljoenennota blijkt dat het demissionaire kabinet komend jaar 225 miljoen euro minder bezuinigt op verpleeghuiszorg. ActiZ-voorzitter Anneke Westerlaken: ‘Desondanks blijven er bezuinigingen en maatregelen met financiële impact en blijft onze vrees dat het de herinrichting van de ouderenzorg eerder vertraagd dan versneld.’ Ouderenzorgorganisaties roepen het demissionaire kabinet daarom op om de zorg voor ouderen niet in de steek te laten. ‘En dat geldt ook voor de politieke partijen die starten met de verkiezingscampagne’, vult Anneke Westerlaken aan, ‘de vergrijzing van Nederland is volop bezig, de babyboomgeneratie wordt steeds ouder en dat merken we op de arbeidsmarkt en bij de zorg voor ouderen.

Bron: Actiz

De Nederlandse ggz

Aan het slot van de Troonrede had de koning expliciet aandacht voor preventie en de mentale gezondheid van jongeren, waarbij hij de prestatiedruk in de samenleving benadrukte. Ruth Peetoom, voorzitter van de Nederlandse ggz: “Goed dat de jongeren in beeld zijn van dit kabinet en we zijn nieuwsgierig hoe het kabinet dit aan gaat pakken, zowel financieel als waar het gaat om activiteiten.” De sector vindt het overigens ook belangrijk dat het werken aan een mentaal gezonder Nederland prominent op de agenda staat voor alle volwassenen.

Bron: De Nederlandse ggz

Jeugdzorg Nederland

De Miljoenennota en de begrotingen bevatten voor de jeugdzorg geen verrassingen. Dat er extra geld beschikbaar komt om de werkdruk in de jeugdbescherming te verlagen was al eerder bekend. De problemen in de jeugdhulp en jeugdbescherming zijn groot. Met de Hervormingsagenda Jeugd en het Toekomstscenario Kind- en Gezinsbescherming liggen er belangrijke plannen om het jeugdzorgstelsel fors te verbeteren. Ronnie van Diemen, voorzitter van Jeugdzorg Nederland: ‘Het is goed dat die plannen er liggen en we zijn blij dat de Tweede Kamer deze onderwerpen niet controversieel heeft verklaard. Het gaat echter nog een hele tijd duren voor deze plannen leiden tot merkbare verbeteringen in de praktijk, terwijl de problemen nú heel groot zijn. En juist de meest kwetsbare kinderen en gezinnen en hun hulpverleners zijn daarvan de dupe.’

Bron: Jeugdzorg Nederland

V&VN

V&VN is blij dat de bezuiniging op de verplichte norm van twee verzorgenden per acht bewoners in verpleeghuizen is afgewend. “Die bezuiniging op personeelskosten had 100 miljoen moeten opbrengen. Wij gaven in maart al aan dat wij geen steun konden geven aan het toenmalige voorstel van het kwaliteitskompas. Uiteindelijk is naar V&VN en andere partijen geluisterd. We zijn er echter nog lang niet. Ondanks de urgente situatie in de wijkverpleging blijft er bijna een miljard ongebruikt op de plank liggen”, zegt V&VN-voorzitter Bianca Buurman na het bestuderen van de Miljoenennota op Prinsjesdag.

Bron: V&VN

NIP

‘De oproep in de troonrede dat werkenden zich tijdens hun loopbaan moeten kunnen blijven ontwikkelen is ons uit het hart gegrepen. Wij vinden het dan ook van belang dat er voor die beroepen in de gezondheidszorg, waar dat nog niet voor geregeld is, zoals voor gezondheidszorgpsychologen, ook (wettelijke) borging komt van de noodzaak tot permanente deskundigheidsbevordering’ aldus Monique Rook, directeur van het NIP.

Bron: NIP

FNV Jeugdzorg

De passage over de jeugdzorg in de Troonrede valt bij duizenden medewerkers in de jeugdzorg niet in goede aarde. Die doet geen recht aan de stille schande die plaatsvindt in de jeugdzorg, menen zij. Dat zegt Maaike van der Aar, landelijk bestuurder FNV Jeugdzorg. ‘Het voelt nu een beetje alsof de problemen worden veroorzaakt door prestatiedruk op school, terwijl er ook suïcidale kinderen vanwege personeelstekort niet de hulp krijgen die nodig is.

Bron: FNV Jeugdzorg

IPO

De provincies zijn blij dat dit demissionaire kabinet onverminderd ambitieus is ten aanzien van het bouwen van nieuwe woningen, de energietransitie en de inrichting van het landelijk gebied met aandacht voor natuur, landbouw en stikstof. De provincies staan klaar om vanuit hun verantwoordelijkheid bij te dragen aan deze belangrijke opgaven. Vanaf 2026 ontstaat voor provincies en gemeenten een financieel probleem. Goede en gezonde interbestuurlijke en financiële verhoudingen zijn randvoorwaardelijk aan het gezamenlijk aanpakken van de maatschappelijke uitdagingen. Het noemen van de uitvoerbaarheidstoets in de Troonrede is een welkom signaal.

Bron: IPO

BOVAG

Het ontbreken van een Motorrijtuigenbelasting gewichtscorrectie en het verhogen van de belastingen van personenauto’s en motorrijwielen voor elektrische auto’s vanaf 2025 is een gemiste kans en een rem op de transitie naar duurzame mobiliteit. Tel daarbij op dat de accijns aan de pomp per 1 januari 2024 volgens de vandaag gepresenteerde plannen weer flink omhooggaat en autorijden, toch zo belangrijk voor economisch en sociaal verkeer, wordt voor veel mensen vrijwel onbetaalbaar. Dat is de conclusie van BOVAG na een eerste analyse van de Prinsjesdag-stukken.

Bron: BOVAG

Pensioenfederatie

“Heel goed om te zien dat het demissionaire kabinet maatregelen neemt tegen armoede. Een waardevol pensioen is eveneens onmisbaar voor miljoenen gepensioneerden en werknemers. Het resultaat is dat er in Nederland maar weinig armoede voorkomt onder ouderen. Dit moet zeker zo blijven. Dus de correcte, ongestoorde invoering van de Wet toekomst pensioenen (Wtp) is van het grootste maatschappelijk belang”, benadrukt Pensioenfederatie-voorzitter Ger Jaarsma.

Bron: Pensioenfederatie

Vereniging van scholen in het voortgezet onderwijs VO-Raad

De begroting voor 2024 van het demissionaire kabinet bevat nauwelijks nieuw beleid. Wel is sprake van een nieuwe ‘brugfunctionaris’ en is een aantal wijzigingen in subsidies te zien. Het kabinet kiest er in 2024 voor om de subsidie voor schoolmaaltijden voort te zetten, helaas ten koste van de subsidie voor de heterogene brugklassen.

Bron: VO-Raad

CBL

De vertegenwoordiger van de supermarkt- en foodservicebranche waardeert de focus op armoedebestrijding en het verbeteren van de koopkracht van Nederlandse huishoudens. Wel pleit het CBL de komende periode voor meer structurele lastenverlagingen om de koopkracht blijvend te verbeteren. “Wij pleiten voor een verlaging van de belasting op arbeid, zodat werken meer gaat lonen. Hierdoor houden werknemers meer over van hun loon en wordt het aantrekkelijker om te werken. Om de koopkracht verder te verbeteren dringen we er ook op aan om de btw voor voedsel – een eerste levensbehoefte – structureel te verlagen. Te beginnen met producten binnen de Schijf van Vijf en duurzaam voedsel met een Topkeurmerk. Nu is niet de tijd om de prijzen te verhogen” zegt Marc Jansen, directeur bij het CBL.

Bron: CBL