Een must see voor iedere public-affairsprofessional: ‘De erfenis van Els Borst’.
Els Borst gaf het bewijs: met het vermogen je in te leven kun je als lobbyist bergen verzetten
Ze was principieel, kundig en innemend en de politieke erfenis van Els Borst is aanzienlijk. Als minister voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) in de paarse kabinetten wrikte ze veel los op medisch-ethisch gebied en ze deed dat op uiterst inlevende wijze ondanks tegenstand. Daarom raad ik iedere public-affairsprofessional aan: kijk de documentaire ‘De erfenis van Els Borst’, want haar manier van werken is een inspiratie voor ons vak.
De impact van menselijke drijfveren op politiek
De documentaire brengt prachtig in beeld hoe Els Borst als mens was, hoe zij in het leven stond en omging met de mensen om haar heen, zowel privé als in haar werk. De documentaire is 10 jaar nadat zij is vermoord uitgebracht. Ik ben in de periode dat Els Borst tussen 1994 en 2002 minister van VWS was politiek met haar opgegroeid. Naast Wim Kok was zij hét gezicht van de Nederlandse politiek in de jaren negentig. Ik dacht zelfs op die leeftijd dat Els Borst en Wim Kok getrouwd waren. Ze leken op mijn opa en oma en ik dacht dat ons land werd bestuurd door hen samen: Dé opa en oma van Nederland.
Ik ben altijd onder de indruk geweest van Els Borst: de politica achter de euthanasiewet. Voor mij als public-affairsadviseur met veel werkervaring in de zorg is Els Borst een belangrijk figuur. Door deze documentaire heb ik een nog beter beeld van haar gekregen. En vooral hoe zij politiek heeft bedreven. Els Borst laat het belang en de impact van de menselijke invloed op politiek zien. Haar kennis en ervaring als hoogleraar en arts en haar visie op zelfbeschikking zijn belangrijk geweest in het ontstaan van de euthanasiewet, beleid rondom abortus en de toegang tot hiv-remmers.
Wat leert Els Borst ons over public affairs?
In de documentaire zitten veel zinvolle lessen die je kunt gebruiken in het beïnvloeden van beleid, zoals dat de persoon en zijn of haar drijfveren zeer bepalend zijn in de totstandkoming en het wijzigen van beleid en wet- en regelgeving. Dit is niet alleen interessant om te analyseren, maar vooral bruikbaar in het werk van public affairs en communicatie. Als je weet wat de drijfveren zijn van de persoon tegenover je, of dit nu een minister, Kamerlid of CEO van een belangrijke stakeholder is, dan weet je ook hoe je je boodschap moet verwoorden, wat een goede timing is om de boodschap over te brengen en welke vorm of middelen daarbij werken. Zonder Els Borst hadden we wellicht geen euthanasiewet gehad of was deze wet er later of in een andere vorm er gekomen. En uiteraard is deze wet niet alleen door Els Borst ontstaan. Met dank aan haar partijgenoten, ambtenaren en belanghebbende organisaties heeft Nederland de Euthanasiewet in de vorm die er nu ligt. Maar met haar kennis en ervaring en haar overtuiging over zelfbeschikking is deze wet tot stand gekomen. En dat is van cruciaal belang geweest.
Blijf ook in gesprek met de ‘tegenpartij’
Het is essentieel om gesprekspartners in je lobby goed te kennen, maar dat betekent niet dat de overtuiging van degene overeen moet komen met je boodschap. Het moet je er niet van weerhouden in gesprek te blijven gaan. Els Borst laat dit zien door hoe zij met de euthanasiewet op een soort wereldtour is gegaan. Waaronder door het gesprek aan te gaan met het Vaticaan. Zij heeft hier destijds over gezegd: ‘men is het er helemaal niet mee eens. Dat mogen duidelijk zijn. Maar men begrijpt dat wij serieus zijn. Dat wij niet minder waarde hechten aan menselijk leven’. Met elkaar in gesprek blijven en zoeken naar begrip in elkaars visies is essentieel binnen public affairs. Om de parallel te trekken met de huidige politieke tijd, – de vele politieke partijen met verschillende visies, het opkomende populisme en een omslag in het aantal zetels van gevestigde en niet gevestigde politieke partijen – is mijn advies om met iedereen in gesprek te blijven gaan. Ook als je het niet eens bent met elkaar of als een partij een klein aantal zetels heeft. Relatiebeheer voor op de lange termijn is essentieel. De politieke realiteit kan na iedere verkiezing er weer anders uitzien en wellicht word je verrast door de mening van een partij en kan je toch met elkaar samenwerken.
Voor mij zijn documentaires en biografieën belangrijke inspiratiesbronnen om te groeien in het public-affairsvak. Ik raad eigenlijk ook nooit één van de vele handboeken over public affairs aan, maar juist de persoonlijke verhalen uit de politiek. Je haalt veel uit terugblikken en analyses van belangrijke politieke dossiers en de persoonlijke aanpak van iemand. Dit gebruik ik dan weer in het ontwikkelen van nieuwe strategieën. Een lobby is nooit hetzelfde en daarmee de aanpak ook niet.
