Verhoudingen in het kabinet opnieuw op scherp: wat betekent het vertrek van Achabar?

Vooralsnog heeft NSC de stekker niet uit het kabinet getrokken. Misschien viel het toch wel mee met de uitlatingen die door bewindspersonen zijn gedaan, of misschien is het politieke survival-instinct van NSC groter dan de morele ondergrens van de partij. Tenzij er iemand binnenkort uit de school klapt, zullen we het pas zeker weten over twintig jaar, als het verslag van de ministerraad openbaar wordt.

Een ding is zeker: staatssecretaris Achahbar keert niet terug op Financiën. De afgelopen week was voor haar de druppel, want de staatssecretaris met Marokkaanse achtergrond zat in een kabinet dat al eerder dubieuze uitspraken deed. Denk aan Mona Keijzer (minister VRO) die Jodenhaat zag als onderdeel van de Islamitische cultuur, of Chris Jansen (staatssecretaris OVM) die nog altijd achter de uitspraak ‘minder Marokkanen’ stond. Maar in eerste instantie was de drang van Achahbar om onrecht te bestrijden groter dan haar weerzin tegen samenwerking met dit kabinet, en die voorliefde kan alleen maar bewonderd worden.

Los van het vertrek van de tweede staatssecretaris van het NSC in korte tijd, heeft het kabinet deze keer de crisis overleefd. De toekomst blijft echter uiterst onzeker. Het extraparlementaire karakter van het kabinet leidt vooral tot relletjes tussen coalitiepartijen op X, terwijl de positie van de ongekozen en partijloze premier aan een zijden draadje hangt. Keer op keer moet Dick Schoof benadrukken dat het kabinet vertrouwen heeft in elkaar en samen verder wil, maar hoe lang gaat dat nog goed?

Tegelijkertijd, niemand lijkt er echt baat bij te hebben om het nu kabinet te laten vallen.

De PVV doet het goed in de peilingen, maar zal als grootste partij vermoedelijk toch een gedeelte van de schuld krijgen als het klapt. Daarnaast, zelfs als de PVV zetels zou winnen, gaat die groei gepaard met krimp van de huidige coalitiegenoten, en deze zal Wilders – ook in een tweede huwelijk – wel weer nodig hebben.  

NSC is praktisch dood in de peilingen en kent daarmee ook een ongemakkelijke positie. De partij staat voor een dilemma met aan de ene kant hun idealen en aan de andere kant hun bestaans- en baanzekerheid. De partij moet namelijk constant laveren tussen meebewegen met de PVV en recht doen aan het staatsrechtelijke geweten en de eigen morele ondergrens. En dat terwijl meebewegen ook niet de gewenste rust brengt, want zowel voormalig staatssecretaris Isdsinga als Achahbar voelden zich niet vertrouwd en gesteund door hun eigen coalitiegenoten. Het is de vraag waar de partij de grens trekt.

De VVD heeft eindelijk het rechtse kabinet dat daadkracht en actie kan tonen op migratie en asiel. Al de kritieken dat ze afgelopen jaren te soft beleid zouden hebben gevoerd kunnen met dit kabinet de mond gesnoerd worden. Het kabinet laten vallen voordat er stappen zijn gezet op de thema’s migratie of integratie zou – gezien de reden van de val van het vorige kabinet – op z’n minst opmerkelijk zijn. De VVD zal het alleen laten klappen als het overduidelijk is dat ze de PVV de schuld in de schoenen kunnen schuiven.

Tot slot lijkt de BBB vooralsnog de meest stabiele en voorspelbare partner. Niet alleen met steun in de Tweede Kamer maar vooral  de 16 zetels in de Eerste Kamer geven de BBB haar bestaansrecht en aantrekkingskracht voor elke potentiële coalitiepartner. Tegelijkertijd zal de BBB ook haar twijfels hebben bij een kabinetsval, want hoe rooskleurig zijn de vooruitzichten op oplossingen voor de achterban bij nieuwe verkiezingen? De huidige constellatie lijkt in ieder geval nog de beste kaarten te hebben voor een boervriendelijke doorbraak in de stikstofimpasse.

Kortom, de verhoudingen binnen de coalitie staan zijn er niet beter op geworden en het is afwachten wanneer de volgende crisis zich aandient. In de huidige situatie worden vooral het geduld en aanpassingsvermogen van NSC op de proef gesteld, en het lijkt eerder de vraag wanneer dan of de partij de boel laat klappen. Het is nu afwachten welke staatsrechtelijke druppel de emmer zal laten overlopen.

Nieuwe verkiezingen in zicht?

Het afgelopen weekend heeft laten zien dat een kabinetsval zich snel kan ontspinnen. Op zo’n moment begint het hele verkiezingscircus van voren af aan, incluis nieuwe verkiezingsprogramma’s, tv-debatten en (online) campagnes. Zowel coalitie- als oppositiepartijen bereiden zich hier ongetwijfeld achter de coulissen al op voor. Wilt u ook goed voorbereid zijn dan is het zaak nu reeds de juiste voorbereidingen te treffen. Denk goed na over uw boodschap en met welke partijen en stakeholders u samen kan optrekken. Bij Wepublic denken we graag met u mee.