Terug naar nieuws

 

Europa kan dan wel eens saai zijn, maar de verkiezingen van het Europees Parlement zijn dat deze keer helemaal niet. De verwachting was dat er een flinke ruk naar rechts zou plaatsvinden, maar het is een beperkte draai geworden. De Christendemocraten, de Liberalen en de Sociaaldemocraten hebben – hoewel een minder grote –  toch nog een krappe meerderheid behouden in het Europese parlement. Als je enkel naar de cijfers kijkt lijkt de invloed van het populistische sentiment beperkt. Toch is de impact groter.


-> Direct naar onze Beknopte analyse verkiezingsuitslag Europees Parlement 2024.

 

Rechtser beleid op komst
Deze uitslag betekent dat het beleid uit Europa ‘rechtser’ zal worden. Alleen al omdat de Christendemocraten op deze uitslag anticipeerden en de beweging naar rechts al eerder hebben ingezet. Klimaat en digitalisering (met uitzondering van AI) zullen minder prominent op de agenda komen te staan. Voorspellen welke thema’s wel prioriteit krijgen is nu lastig, los van de geopolitiek onrust en migratie die hoe dan ook de aandacht zullen vragen.

 

Fragmentatie en samenwerking op rechts
Als de versplinterde rechts radicale partijen elkaar gaan vinden en zonder gedoe samen gaan werken – dit laatste is onwaarschijnlijk – kan daar een behoorlijke tegenkracht ontstaan om de politieke orde uit balans te brengen. Dat is in Frankrijk al gelukt; als gevolg van de uitslag heeft president Macron in Frankrijk het nationale parlement ontbonden en nieuwe verkiezing uitgeschreven, om zo zijn positie te kunnen herbevestigen. Hij speelt hoog spel; verliest hij dan kan Marine Le Pen de nieuwe premier worden van Frankrijk. Dat verzwakt de positie van Macron in Frankrijk, maar heeft ook invloed op zijn positie in Europa. Welke invloed heeft dit op de herbenoeming van Von der Leyen in september?

 

 

Invloed van Italië en Duitsland
De radicaal-rechtse partij Fratelli d’Italia van premier Meloni heeft een forse winst geboekt in Italië. Zij en Von der Leyen hebben elkaar al eerdere kunnen vinden in een meer rechtse koers. De vraag is welke verbindingen Meloni verder nog gaat maken in Europa met bijvoorbeeld Le Pen? Zij zal een belangrijke schakel zijn in de koers over rechts.

Dat de extreem rechtste partij AfD in Duistland de 2e partij is geworden is een belangrijk signaal. Dit jaar vinden er in Duitsland nog een aantal deelstaatverkiezingen plaats en volgend jaar zal de federale verkiezing worden gehouden.

 

Poppetjes en posities
En dan zijn er nog de poppetjes. Het wordt een boeiende puzzel de komende weken en maanden. Het gaat nu om het verkrijgen van de juiste posities en portefeuilles in de commissies van het Europees Parlement. Alle partijen moeten opnieuw hun positie in het geheel bepalen. En er zijn nog veel partijen (circa 50 zetels) die zich niet hebben verbonden aan een fractie. De onderhandelingen worden nu openlijker en explicieter nu de uitslag bekend is.

Conclusie, gevolgen voor het beleid in Europa zijn niet enkel te bepalen op basis van de uitslag van deze verkiezing. De dynamiek in lidstaten is ook een kracht die niet te onderschatten is. Maar de komende maanden wordt de nieuwe orde wel duidelijker en daarmee de koers van de Europese Unie.