De Voorjaarsnota: stapelen en schuiven

Menig PA-professional hield er serieus rekening mee dat het kabinet zijn Waterloo zou vinden in deze Voorjaarsnota. De begrotingsdiscussie was de eerste grote testcase sinds het regeerakkoord, en die kwam op een moment waarop het vertrouwen binnen de coalitie op z’n zachtst gezegd broos is. Tel daar een aantal licht ontvlambare dossiers bovenop en je hebt een potente mix voor een gang naar de Koning. Het is dat gokken op een kabinetsval niet kan in Nederland, anders waren de odds vrij laag. Maar against all odds zijn ze er uit.

Stapelen als strategie

Wat opvalt is niet zozeer wat er inhoudelijk is besloten – al valt daar genoeg over te zeggen – maar vooral hoe het kabinet eruit is gekomen. De strategie: zoveel mogelijk dossiers op elkaar stapelen, zodat iedereen een beetje pijn voelt. Want onderhandelen over één onderwerp maakt het lastig om de pijn eerlijk te verdelen. Met een grote stapel kun je in ieder geval ook een aantal overwinningen claimen, zoals donderdagochtend ook bleek uit de activiteit en op X.

En dat is precies wat er gebeurde. De btw-verhoging op cultuur werd teruggedraaid, maar wel ten koste van de inflatiecorrectie in de inkomstenbelasting. Defensie kreeg miljarden extra, maar tegelijkertijd moest het sociaal vangnet eraan geloven: de WW wordt korter, het kindgebonden budget wordt sneller afgebouwd en de huren worden bevroren, wat op zichzelf sympathiek oogt, maar het geld daarvoor wordt elders stevig weggetrokken.

Het was de ouderwetse kaasschaaf in politieke vorm: een beetje van alles, zodat niemand er helemaal blij of helemaal boos van werd.

Uitstel van executie

De Voorjaarsnota werd uiteindelijk goedgekeurd, maar niet voordat het kabinet een extra lange Ministerraad moest inlassen om de onvrede intern weg te masseren. Want hoewel het pakket ogenschijnlijk sluitend is, was lang niet iedereen tevreden. Staatssecretaris Coenradie liet weten teleurgesteld te zijn over het uitblijven van een oplossing voor het tekort aan cellen. De lobby voor een beter industriebeleid leverde ook geen zichtbare resultaten op – al verwachten we binnenkort nog een Klimaatnota. En de besluitvorming over stikstof? Die werd netjes doorgeschoven naar Prinsjesdag, een pleister op de wond van 600 miljoen daar gelaten. Een druppel op een gloeiende plaat gezien de opgave die er ligt.

De Voorjaarsnota mag dan afgetikt zijn, maar het stapelen voor de augustusbesluitvorming is vast begonnen. En met genoeg dossiers om over te struikelen is het misschien tijd om je odds opnieuw te bekijken.

Wat betekent dit voor belangenbehartiging?

De Voorjaarsnota bevestigt wat we bij Wepublic al langer zeggen: politiek draait momenteel meer dan ooit om proces en framing dan om de inhoud. Wie invloed wil hebben, moet niet alleen weten wat er op tafel ligt, maar vooral wanneer, waar en bij wie.

In een kabinet waar elke maatregel onderdeel is van een bredere politieke ruil, is het essentieel om het speelveld in kaart te hebben. Niet alleen bestuurlijk, politiek en maatschappelijk, maar ook – steeds vaker – de publieke opinie. Een goede strategie neemt al deze aspecten in ogenschouw.

Tot slot

De volgende ronde komt sneller dan je denkt: augustus is zo weer hier, en met Prinsjesdag op de horizon liggen nieuwe keuzes al op de loer. Wilt u voorbereid zijn op de komende fase, weet dan: de politieke werkelijkheid verandert snel, maar met de juiste strategie blijft u niet alleen bij – u loopt voorop.

Bij Wepublic denken we graag met u mee.