Voorbeelden van een stakeholderanalyse

Een stakeholderanalyse. Het kan soms best wat abstract klinken. Tegelijkertijd is er genoeg te doen rondom stakeholderanalyses en hoort u het steeds vaker bij organisaties. Zo wil elke organisatie die iets wil doen met positionering, reputatie en communicatie graag haar stakeholderveld in kaart brengen en weten welke personen en organisaties ‘er toe doen’. Maar soms ziet u door de bomen het bos niet meer: hoe werkt zo een stakeholderanalyse nou in de praktijk?

In deze blog duiken we in de stakeholderanalyse en hoe zoiets er in de praktijk nou uitziet. Dat doen we in deze blog aan de hand van een paar voorbeelden. Het ene voorbeeld is wat meer gericht op het nationale niveau, terwijl het andere voorbeeld wat meer is gericht op lokaal niveau. Wat u ook wilt bereiken met uw organisatie, wij schetsen hieronder kort wat de achterliggende vraag is, hoe   deze vraag zijn aangevlogen met een stakeholderanalyse en hoe het ze heeft geholpen.

We duiken in twee voorbeelden:

  • De institutionele belegger die graag meer wil doen met duurzame energie maar niet goed weet bij wie hij moet zijn om toonaangevend te worden op dit issue;
  • De lokale belangenvereniging die een nieuw treinstation in de buurt wil realiseren om de mobiliteit in de regio te vergroten, maar niet weet bij wie ze moet zijn om dit te realiseren.

Voorbeeld 1: De institutionele belegger

Het eerste voorbeeld gaat over een grote Nederlandse institutionele belegger. Institutionele beleggers hebben een portfolio, vaak wereldwijd verspreid, in allerlei koersen en aandelen, die weer verspreid zijn over verschillende sectoren. Het is daarom van erg groot belang dat zo een institutionele belegger precies  overzichtelijk heeft wie toonaangevende stemmen zijn op een groot scala aan issues. Op deze manier zijn institutionele beleggers altijd voorbereid op wat nog komen gaat, en weten zij bij wie zij hun boodschap kwijt kunnen.

Deze institutionele belegger heeft veel investeringen zitten in energie. Het zal u niet verbazen dat de laatste tijd veel te doen is over energie: met klimaatverandering en de alsmaar stijgende gasprijzen ontstaat er steeds grotere druk op deze organisatie om de beleggingen in fossiele brandstoffen voorgoed af te zweren en permanent over te stappen naar duurzame energiebronnen. De organisatie wil graag een steentje bijdragen aan de energietransitie, maar wil ook de juiste keuzes hierin maken en zichzelf zo goed mogelijk positioneren. Ook wil zij de juiste communicatie overbrengen aan de juiste personen. En dat terwijl de maatschappelijke druk groeit. Er moet dus relatief snel gehandeld worden, zonder daarbij cruciale fouten te maken die later in het proces als een boemerang kunnen terugkeren.

De institutionele belegger komt daarom met de hulpvraag voor een stakeholderanalyse. Want voordat hij verdere actie wil ondernemen op dit issue, moeten ij eerst helder hebben met wie hij te maken heeft. Zijn er bepaalde nationale politici waar extra op gelet moet worden? Of zijn er misschien ngo’s of bepaalde concurrenten waar extra op gelet moet worden? Aan de hand van deze hulpvraag werken onze adviseurs aan een overzichtelijk rapport met daarin zowel aandacht voor deskonderzoek als voor een grondige data-analyse.

Met deze stakeholderanalyse verwerft deze institutionele belegger veel nieuwe inzichten. Ten eerste heeft hij meteen helder hoe de verhoudingen op nationaal niveau zijn met betrekking tot het issue. Zo weet hij precies welke Tweede Kamerleden veelvuldig het woord voeren op dit vlak en wat zij precies zeggen. Ook weet hij met welke ministeries en zelfbesturende organen hij te maken krijgt en wat voor relevante documenten zij hebben uitgebracht. Daarnaast heeft de belegger ook overzichtelijk welke ngo’s en bedrijven een toonaangevende stem hebben in dit maatschappelijk debat. Deze stakeholderanalyse is dan ook precies op deze organisatie afgestemd, zodat deze institutionele belegger precies weet hoe stakeholders in een issue staan vergeleken met de eigen positie. Tenslotte kan deze organisatie met een gerust hart verder, wetende dat er geen stakeholders zijn vergeten door de inzet van een krachtige en diepe data-analyse.

Voorbeeld 2: Een treinstation realiseren

Het tweede voorbeeld gaat niet over een bedrijf met (inter)nationale allure, maar een meer bekend, lokaal voorbeeld dat ook in uw eigen provincie kan spelen. Dit voorbeeld gaat om een belangenvereniging die graag een nieuw treinstation vlakbij hun woonplaats willen realiseren. Duurzaam vervoer is immers één van de pijlers binnen de mobiliteit van de toekomst, maar dit is niet voor iedereen zo eenvoudig. Waar de een bushaltes en treinstations in overvloed ziet, moet de ander extra lang pendelen. Dat betekent dat er werk aan de winkel is! Het vraagt wel om een wat andere benadering dan het vorige voorbeeld. Waar de vorige meer op het nationale niveau richtte, is dit bij uitstek een casus voor een meer lokale aanpak.

Desalniettemin verandert de aanpak vrij weinig vergeleken met het eerste voorbeeld. Net als de institutionele belegger komt deze belangenvereniging met de hulpvraag hoe zij dit doel het beste bij stakeholders onder de aandacht kunnen krijgen. Dat vraagt eerst om een stakeholderanalyse: er moet eerst duidelijkheid ontstaan bij wie deze belangengroep zich het beste kan melden. In dit specifieke voorbeeld ligt hier niet alleen een rol voor de gemeente en lokale wethouder, maar met name bij de provincie. Dat orgaan heeft immers de hoofdrol als het gaat om openbaar vervoer. Het is daarom van belang om duidelijk te hebben wat het provinciale politieke veld is, wie er gunstig staat tegenover investeringen in openbaar vervoer en hoe zij zouden reageren op de oproep van deze belangenvereniging.

Ook bij deze belangenvereniging bestaat de stakeholderanalyse uit zowel deskonderzoek als een data-analyse.  En ook bij deze lokale belangenvereniging bereikte de stakeholderanalyse het gewenste resultaat.Ze hadden meteen helder wat de politieke verhoudingen in hun provinciehuis waren, wat de reputatie van de betreffende stakeholders was op het gebied van mobiliteit en met welke boodschappen zij invloedrijk zijn geweest op dit thema. Daarmee kon deze belangenvereniging door met de volgende stap:de boodschap op de meest invloedrijke stakeholders af stemmen. Zo kunnen ze zo efficiënt en effectief mogelijk hun boodschap bij de juiste stakeholder brengen.

Een stakeholderanalyse kan ook u helpen!

In deze blog heeft u kennis mogen maken met twee voorbeelden van hoe een stakeholderanalyse kan helpen in de positionering en communicatie van organisaties. Het is een essentiële eerste stap in het proces om duidelijk te hebben hoe uw stakeholderveld eruit ziet en te weten welke personen of organisaties een invloedrijke stem hebben binnen het issue waarin u zich begeeft. Wat bovenstaande voorbeelden goed laten zien, is dat u met een stakeholderanalyse een goede basis hebt voor uw verdere acties. Zo zorgt u ervoor dat u met zo min mogelijk tijd de meeste waarde creëert met uw boodschap door bij de juiste mensen en organisaties te zijn.