Public Affairs na de winst van de PVV, NSC en de BBB: hoe blijf je effectief?

De recente overwinning van de PVV van Geert Wilders, de BBB van Caroline van der Plas en NSC van Pieter Omtzigt heeft het politieke toneel behoorlijk opgeschud. Wil je als public-affairsprofessional effectief belangen blijven behartigen binnen die nieuwe realiteit, dan is het hoog tijd om je werkwijze rigoureus onder de loep te nemen. De tijd van intuïtief lobbyen voor het bedrijfsleven, maatschappelijk middenveld of lagere overheden is voorbij, er staat veel op het spel en het is daarom verstandig om geijkte methodes uit de gereedschapskist op te diepen, public-affairsmethodes die hun effectiviteit hebben bewezen.

Wat leer je van dit artikel – in het kort

• Volgens psycholoog (en Nobelprijswinnaar voor de economie) Kahneman drukt verlies (of zelfs de dreiging dat je iets zou kunnen verliezen) zwaarder op het gemoed van de mens dan de blijdschap die we ervaren als we iets winnen wat we eerder niet hadden. Wepublic helpt je dat inzicht effectief in te zetten door de boodschappen van jouw organisatie richting politici en andere stakeholders zo te formuleren dat je oplossingen biedt voor hun pijnpunten, niet alleen die van jouw organisatie, en ongeacht of deze pijnpunten reëel zijn of ingebeeld.
• Journalist Ezra Klein, die o.a. schrijft voor de New York Times en één van de medeoprichters is van Vox, waarschuwt voor de identiteitspolitieke bubbels waarin burgers steeds vaker vastzitten, met name online en hoe dit het politieke landschap ingrijpend verandert. De adviseurs van Wepublic helpen je om een duidelijker beeld te krijgen van welke Kamerleden de meeste invloed hebben binnen het voor jou relevante domein, Maar ook wat deze politici motiveert, wat belangrijk is voor hun kiezers, in welke bubbels die kiezers zitten en hoe jij op impactvolle wijze inspeelt op maatschappelijke sentimenten, bijvoorbeeld door Wepublics digitale tool: de Issue Tracker te gebruiken (waarmee je een diepgravend overzicht krijgt van het maatschappelijk debat rondom een specifiek issue).

Kahneman: mensen vermijden verliezen

Laten we beginnen met Nobelprijswinnaar Daniel Kahneman, pionier op het gebied van gedragseconomie. In een paper over vooruitzichttheorie uit 1979, Prospect Theory: An Analysis of Decision under Risk, betoogt Kahneman samen met Amos Tversky dat verlies bij mensen een sterkere reactie oplevert dan winst.

Stel, Sjoerd verliest € 100 en Annet wint juist € 100. De voldoening die Sjoerd kwijtraakt na zijn verlies drukt zwaarder op zijn gemoed dan de voldoening die Annet ervaart na het vinden van haar € 100. Kort gezegd: verlies hakt er meer in dan winst. Mensen hebben om die reden de neiging om verlies te vermijden. Onze neiging tot ‘verliesaversie’ is zelfs zo sterk dat we zeer irrationele beslissingen nemen om potentieel verlies te voorkomen: zo gebeurt het soms zelfs dat mensen van een veilig perron op het onveilige spoor springen als ze wat wisselgeld hebben laten vallen. In zijn recentere werk, het populaire boek Thinking, Fast and Slow (in Nederland verkrijgbaar onder de titel Ons feilbare denken), geeft Kahneman meer voorbeelden van cognitieve vooringenomenheid. Zo kiezen we vaker voor een operatie als die wordt gepresenteerd met ‘overlevingskans is 90%’ dan wanneer het sterftepercentage als 10% wordt geframed.

Les van Kahneman: politici vermijden verlies, het zijn net mensen

In de context van public affairs is de winst van de PVV, BBB en NSC een goed moment om nogmaals goed te bedenken welke vooringenomenheid de ontvanger wellicht parten speelt (denk bijvoorbeeld aan een Kamerlid). Lobbyisten doen er goed aan om hun lobbyboodschappen zo aan te scherpen dat deze aansluiten bij de emotionele behoeften van de ontvanger. Als je weet dat de dreiging iets te gaan verliezen een sterkere emotionele reactie oplevert dan het vooruitzicht op winst, dan helpt je dat je in het aanscherpen van je boodschappen. Vergeet daarbij ook niet dat je eigen vooringenomenheden je enorm in de weg kunnen staan: niet alleen de ontvanger is vooringenomen, jij bent dat zelf net zo goed. Velen van ons zijn zo betrokken bij de organisatie waarvoor we optreden dat we de scherpte van de outsider missen. Des te meer reden om een werksessie te beleggen met je team onder leiding van een externe adviseur die deze vooringenomenheden nauwlettend kan filteren en je boodschappen onpartijdig onder de loep kan helpen nemen zodat ze aansluiten bij de behoefte van externe stakeholders.

Ezra Klein: verzuiling 2.0

Ezra Klein schrijft o.a. columns voor de New York Times en hij is mede-oprichter van Vox. In zijn boek Why We’re Polarized schetst Klein op haarscherpe wijze hoe vergevorderd de polarisatie in de Verenigde Staten inmiddels heeft huisgehouden. Het boek is een huiveringwekkend vooruitzicht van wat er in Europa ook zou kunnen gebeuren als we ons verder in ideologische loopgraven verschansen. Tot mid-jaren ‘60 vond je in de VS conservatieven en liberalen in zowel de Democratische als de Republikeinse partij, maar sinds die tijd heeft er een fundamentele herschikking plaatsgevonden. De segregatie is zo ver gevorderd dat bipartisanship (het samenwerken tussen de twee machtsblokken, ook wel ‘reaching across the aisle’ genoemd), tot enkele decennia geleden kenmerkend voor de Amerikaanse politiek, tegenwoordig compleet onmogelijk is: kijk alleen al naar de recente patstelling over het budget tussen de twee partijen. De dynamiek in de Amerikaanse politiek en media heeft ervoor gezorgd dat een hele reeks identiteiten, van etniciteit tot geslacht tot religie en meer, samensmelten tot “mega-identiteiten” die elkaar uitsluiten. Volgens Klein vertegenwoordigen de Democratische en de Republikeinse partij nu aantoonbaar verschillende soorten mensen: kiezers van de partijen doen hun boodschappen in verschillende supermarkten, consumeren andere media en leiden grotendeels separate levens.

Les van Klein: ken de achterban van politici

Hoewel ons politieke landschap geschakeerder is dan in Angelsaksische landen zoals de VS, waar twee dominante politieke stromingen de zetels in het Congres bezet houden, horen we ook in Nederland vaak over steeds exclusievere filterbubbels. Die bubbels zijn met name zichtbaar op social media waar algoritmes gebruikers een continue stroom van zichzelf versterkende content voorschotelen. Ook in Nederland formeren zich dus wellicht gaandeweg nieuwe mega-identiteiten. Het is aan lobbyisten om niet alleen te focussen op het bereiken van een enkele achterban, maar juist een brug te slaan tussen verschillende ideologische groepen, maar je er wel van te vergewissen dat de ontvanger van je lobbyboodschap luistert vanuit diens bubbel. Het is van wezenlijk belang om de stakeholders overzichtelijk in kaart te brengen middels een stakeholderanalyse en een goede inschatting te maken van ieders beweegredenen, achterban én de invloed die stakeholders hebben en de impact van jouw issues op hun portefeuille, domein of hun beeld van de wereld. Onze adviseurs kunnen hierbij helpen.

Boek succes aan de formatietafel

Nu de PVV, NSC, BBB en de VVD onderhandelen over een kabinet, is het cruciaal voor lobbyisten om strategisch, flexibel en adaptief te werk te gaan. De sleutel tot je succes is de gedragspsychologische aspecten in besluitvorming en de invloed die identiteitspolitiek speelt goed te begrijpen en strategieën toe te passen die gebaseerd zijn op weloverwogen methodes. Dat geldt tijdens het formatieproces, maar zeker ook daarna. Bij Wepublic putten we uit jarenlange ervaring en staan we klaar om je hierbij te ondersteunen.

Een heel goed 2024 toegewenst!

Remco Yizhak Cooremans