Koningsspelen, hinken op twee gedachten en drie kanten van de pannenkoek

Onwillekeurig werd Prinsjesdag meer Koningsdag. Deze troonrede tussen twee kabinetten in liep – zoals te verwachten viel – niet over van inhoudelijkheid. En dan springt de vorm en de folklore dus meer in het oog: de glazen koets, de hoedjes, de bordesscène, de militairen in gala tenue, het koffertje en de kroon. Nederlandse rituelen die goed passen bij een troonrede waarin de nadruk lag op verbondenheid: tussen Nederland en Sint Maarten, Saba en Sint Eustatius, tussen kabinet en de constructieve oppositie, tussen Nederland en de internationale omgeving (van de traditionele caravantoerist tot de NAVO), tussen oud en jong en tussen gelovigen en niet-gelovigen. Koning Willem-Alexander benadrukte het belang van deze saamhorigheid en andersom lijkt Nederland steeds meer vertrouwd met de koning. Zo hield ik – voor het eerst – niet meer mijn adem in toen Ankie Broekers Knol met een driewerf “Leve de Koning” de ceremonie in de Ridderzaal afsloot.

Laten we ook even naar “the game of thrones” achter de schermen kijken. De minister van Financiën blijkt zijn werkkamer al opgeruimd te hebben. Dat terwijl het demissionaire kabinet er nu al langer zit dan bijvoorbeeld het reguliere kabinet Van Agt III. De complimenten voor het zittende kabinet komen maar mondjesmaat terecht bij Diederik Samsom die er zijn nek voor heeft uitgestoken, maar niet het politieke rendement heeft gerealiseerd… De komende voormannen van CDA, CU en D66 zijn nu dan ook in een veel mildere modus dan vorig jaar en lopen zo comfortabel warm om het stokje over te nemen. Een laatste zoet was er voor de leraren en de verpleeghuiszorg. In beide onderwerpen kwam het verschil tussen VVD en PvdA goed naar voren. Waar de PvdA drammerigheid en over het graf heen regeren werd verweten in de kwestie van meer beloning voor meesters en juffen wist de VVD een technische oplossing voor de verpleeghuiszorg te claimen als verzilvering van een verkiezingsbelofte. Tegelijkertijd mag PvdA staatsecretaris Van Rijn de twee miljard extra uitgaven verdedigen: het verschil tussen landsbelang en politiek scoren. Koningsspelen vereisen goede organisatie achter de schermen én een goede beeldregie op de dag zelf.

Een traditioneel onderdeel is het hinken op twee gedachten. Er zaten genoeg voorbeelden van in de troonrede: steeds minder hypotheken onder water, maar toenemende impact van het klimaatprobleem voor een land dat grotendeels onder de zeespiegel ligt. Een groeiende economie, maar niet iedereen profiteert in gelijke mate. Het belang van internationale samenwerking voor veiligheid en handel, maar angst voor oneerlijke concurrentie op de nationale arbeidsmarkt. En het belang agenderen van het Energieakkoord en nieuwe economie, maar nog niet de kunst om dat in een positieve agenda om te zetten. Genoeg werk aan de winkel voor het nieuwe team.

En bij een koningsdag horen oudhollandse pannenkoeken, die je van meerdere kanten kunt bekijken. Ten eerste werd de stapel pannenkoeken van PvdA en VVD in een zo gunstig mogelijk licht geplaatst: de economie draait op volle toeren, de werkloosheid neemt af, de huizen worden meer waard en de staatsschuld neemt af. De pannenkoek van de kabinetsformatie hangt ondertussen al 188 dagen in de lucht en nadert daarmee het nationale record van 208 dagen. Maar ook voor het verse beslag voor het nieuwe kabinet is een goede bodem gelegd. De beleidsarme begroting kan simpel op smaak worden gebracht met het spek, de kaas en de appel van het nieuwe regeerakkoord in de vorm van een pakket begrotingsamendementen van de nieuwe coalitie. We zien er naar uit.

Partner GKSV