Food for thought

Eens in de zoveel weken zitten we met een aantal collega’s bij elkaar om over ‘het vak’ te praten. Tijdens onze laatste bijeenkomst ging het over vier belangrijke trends in public affairs. Ik deel deze trends (en de vragen die zij oproepen) graag met u.

Trend één

De verjonging en versplintering in de Tweede Kamer. Het aantal partijen in de Tweede Kamer staat op 19. Tel daarbij het percentage nieuwe kamerleden op (50%) en u begrijpt: ons werk wordt steeds uitdagender. Het wordt ons in de ‘last mile’ van beleidsbeïnvloeding niet makkelijk gemaakt; nog een geluk dat we weer kopjes koffie kunnen drinken om kennis te maken. Ook inhoudelijk is het werk nog uitdagender geworden. Veel fracties zijn ‘single issue’-fracties; noodgedwongen (Fractie Den Haan, Groep Van Haga, Groep Omtzigt) of uit overtuiging (FvD, PVV, BBB, BIJ 1). En ook de partijen die vanuit een brede achterban politiek bedrijven zijn gekrompen en moeten keuzes maken. Hoe gaan we in dit nieuwe politieke landschap uw boodschappen laten ‘landen’?

Trend twee

Het dualisme. De nieuwe regering zal het gros van de grote(re) partijen (moeten) omvatten; de single issue partijen komen in de oppositie. Een regeerakkoord (op hoofdlijnen) bepaalt vervolgens de speelruimte voor beleidsbeïnvloeding. Bij een minderheidsregering (opdracht Remkes) zou als vanzelf onderhandelingsruimte zijn ontstaan voor de oppositie, en daarmee de mogelijkheid beleid te beïnvloeden. Bij een meerderheidsregering zal de mate van beleidsbeïnvloeding mede afhangen van (de belofte van) het dualisme in de praktijk en de omvang van het regeerakkoord. Maar hoe dualistisch zijn regering en Tweede Kamer wanneer politici verschillende rollen combineren: Kamerlid, Staatssecretaris, auteur (van het formatiedocument van VVD en D66)?

Trend drie

Transparantie en de rol van onderzoeksjournalistiek. Dat laatste lijkt een steeds grotere vlucht te nemen. De ‘toeslagenaffaire’ kwam aan het licht door een combinatie van oppositie (SP, DENK), dualisme (CDA) én gedegen journalistiek (RTL Nieuws, Trouw). Onderzoeksjournalisten onderzoeken onze democratie, inclusief de wijze waarop lobbyisten hun werk doen. Ze doen dat in retrospectief; ze kijken terug vanuit een politiek feit en maken het werk van lobbyisten soms transparant. Lobbyisten kijken vooruit en proberen politieke feiten te creëren. Wat kunnen we van onderzoeksjournalistiek leren en waar moeten lobbyisten rekening mee houden?

Trend vier

De tanende invloed van branche- en beroepsorganisaties. Op 12 september (Amsterdam) en op 23 oktober (Rotterdam) werd geprotesteerd tegen de ontregelde woningmarkt. Eerder zagen we ook al de protesten van basisscholen (2020) en de boeren (2019). Allemaal voorbeelden van lobby buiten het maatschappelijke middenveld om. De bekende branche- en beroepsorganisaties waren niet (voldoende) in staat de achterban (in zijn geheel) te vertegenwoordigen. Is het maatschappelijk middenveld, ook financieel, te afhankelijk geworden van de overheid, en is dit ten koste gegaan van de achterban? En wat betekent dit (wederom) voor de lobby?

De dynamiek in de politiek, de media en het maatschappelijk middenveld roept veel vragen op. Hierboven staan er vier. Gelukkig hebben we bij Wepublic heel veel kennis en creativiteit in huis en vinden we op de meeste vragen een antwoord. Op deze vragen, en op de vragen die u bij ons neerlegt.

Door Marco Kortleve