De afdeling Communicatie van nu: de versterker van de veerkracht
Je kunt een afdeling Communicatie enkel verantwoordelijk houden voor het versturen van persberichten en het bijhouden van het intranet. Maar daarmee doe je de organisatie en de afdeling te kort. Juist in deze tijden dienen een aantal rollen goed in een organisatie belegd te zijn. En de afdeling Communicatie is daarvoor vaak de juiste plek. Met deze keer: de versterker van de veerkracht van de organisatie.
Als er één thema momenteel veel wordt besproken in organisaties en hun managementconsultancy’s, dan is het wel het begrip resilience. Het gaat dan om de mate van veerkracht of weerbaarheid. Als organisatie krijg je met veel veranderingen, turbulentie en tegenwind te maken. Niet de hoeveelheid tegenslag of de intensiteit van de tegenslag bepalen je succes, maar de mate van veerkracht die je hebt om met allerlei – soms ongewenste – ontwikkelingen om te kunnen gaan.
Het begrip resilience of veerkracht werd in de managementliteratuur aanvankelijk breed gedefinieerd. De laatste tijd wordt het soms beperkt tot het opbouwen van een financiële buffer of tot agile werken. Daarmee ga je als organisatie echter voorbij aan een aantal interessante perspectieven dat het begrip in zich heeft.
Als je als organisatie een belangrijke speler in je sector bent en midden in de maatschappij staat, dan heb je voortdurend met veranderingen te maken en horen tegenslagen er ook bij. Als het werk van je organisatie allerlei maatschappelijke thema’s raakt, dan krijg je soms met tegenwind te maken. Veranderingen kunnen een kant op gaan die je als organisatie niet had gewenst. Je kunt met je zienswijze of gedrag enorm gelijk hebben, maar toch geen gelijk krijgen. En je kunt als organisatie dan wel aan de wettelijke kaders, maar toch niet aan de verwachtingen die men van je heeft voldoen. Veerkracht zorgt ervoor dat je blijft staan, en dat die tegenwind je zelfs verder brengt.
Als je goed verbonden bent met de maatschappij, dan zie je tegenwind al van tevoren aankomen. Zeker als de afdeling Communicatie de rol van maatschappelijke antenne goed vervult. Het gaat dan om zien wat er buiten speelt, en zeker ook om daar context aan te geven. Bepaalde ontwikkelingen kunnen ongewenst zijn en bepaalde verwachtingen onterecht; het gaat erom om de organisatie ervan te laten doordringen dat er wat schuurt en dat daarop ingespeeld moet worden.
En dan gaat het niet om je verdedigen en om de ander proberen te overtuigen dat ze het niet goed ziet. Veerkracht gaat om je rekenschap te geven van die tegendruk en ervan te leren. Vanuit de tegendruk bouw je verder.
Het begint dus bij goede monitoring van maatschappelijke thema’s, een goed overzicht van issues en een goed contact met het stakeholderveld. Politiek-maatschappelijke stakeholders geven je waardevolle input. Zij zijn ook degenen die je kunnen helpen om verder te komen. Om veerkrachtig te zijn heb je de hulp en de support van anderen nodig. Veelal ben je niet de enige die met een bepaalde ontwikkeling te maken heeft. Een goede samenwerking met bijvoorbeeld de sector en goede contacten met beleidsmakers zijn van essentieel belang bij tegendruk. Met een goede regie op stakeholdercontacten versterkt de afdeling Communicatie de veerkracht.
De afdeling Communicatie kan op deze manier een waardevolle bijdrage leveren aan het werken aan perspectieven. Met goed zicht op de ontwikkeling van relevante issues en ontwikkelingen in het krachtenveld van de organisatie kan zij de organisatie op andere richtingen wijzen. De afdeling is eraan gewend om bij crisiscommunicatie te werken met scenario’s. De vaardigheid van scenarioplanning is ook bij de versterking van veerkracht van grote waarde. Artificial intelligence kan hierbij een steeds interessantere bijdrage leveren.
Interne communicatie is een belangrijke factor bij de vergroting van veerkracht. Een goede interne duiding van externe ontwikkelingen is de basis voor het draagvlak van aanpassingen die nodig zijn. Bovenal mobiliseer je zo de interne krachten om mee te denken en te werken. Want de veerkracht van een organisatie is uiteindelijk toch de veerkracht van de mensen die de organisatie vormen.
Zie ook deel 1: de rol van tegenspraak
en deel 2: de taak van de menselijke maat
