Corporate communicatie: tijd om kleur te bekennen

Het zijn bijzondere tijden. De tijd dat we dachten dat we president Trump wel serieus maar niet letterlijk hoefden te nemen, ligt achter ons. Het stof daalt neer. En het blijkt dat we Trump wel degelijk letterlijk moeten nemen. De impact van zijn grillen is groot. Kijk alleen al naar zijn twittergedrag. De manier bedrijven de hemel in prijst of juist aan de schandpaal nagelt, is ongekend. Sommige organisaties proberen hier PR-wise een slaatje uit te slaan, andere organisaties zetten zich juist af.

Mijn sympathie gaat uit naar de organisaties die trouw blijven aan hun overtuigingen. Organisaties die kleur bekennen en hun nek durven uit te steken. En daarmee bouwen aan een ijzersterke reputatie.

Somebody with aptitude and conviction should buy the FAKE NEWS and failing @nytimes and either run it correctly or let it fold with dignity!
(Tweet @realdonaldtrump, 29 januari 2017)

Thank you to Linda Bean of L.L.Bean for your great support and courage. People will support you even more now. Buy L.L.Bean. @LBPerfectMaine
(Tweet @realdonaldtrump, 12 januari 2017)

De houdgreep die reputatie heet

Reputatie staat hoog op de bestuursagenda. En terecht. Reputatie is van belang: bedrijven met een goede reputatie presteren beter. Reputatie als voorwaarde voor continuïteit. Goed, zelden wordt onderzocht hoeveel bedrijven met een goede reputatie op het kerkhof liggen, maar toch. Het staat buiten kijf dat een goede reputatie van grote waarde is.

Ik vrees echter dat onder het motto van reputatiemanagement organisaties te vaak op ‘safe’ willen spelen. De angst voor reputatierisico’s houdt teveel bedrijven in de houdgreep. Niemand zit op naming & shaming of #fails te wachten. Maar het is defensief denken. Bang om reputatierisico’s te lopen, wordt vooral gehandeld naar ‘wat de buitenwereld verwacht’ en te weinig geluisterd naar ‘wat wijzelf nu echt belangrijk vinden’. “De” publieke opinie wordt leidend. De opiniepeilingen worden graadmeter.

Als overtuigingen de opiniepeilingen gaan volgen in plaats van andersom hebben we een groot probleem. En als politici reputaties moedwillig gaan maken of breken, hebben we wellicht nog een groter probleem. Het gedrag van Trump doet sidderen en beven. Is het niet bijzonder dat de JSF plots een stuk goedkoper geleverd kan worden? “De boodschap van Trump was luid en duidelijk. Ik heb hem toegezegd de kosten fors te verlagen”, aldus de CEO van Lockheed Martin. Het zou grappig zijn als het niet zo ontzettend triest was.

Vasthouden aan je rotsvaste overtuiging

Als topman heb je drie keuzese. Je houdt je stil, je buigt mee of je zet je af. Howard Schultz koos voor de laatste optie. In reactie op de immigratieplannen van Trump kondigde hij aan de komende jaren tienduizenden vluchtelingen in dienst te gaan nemen. Natuurlijk, ook bedrijven als Goldman Sachs, Ford en Coca-Cola uitten felle kritiek op de immigratieplannen van Trump. Maar de reactie van Schultz viel in het bijzonder op.

In een vurige brief aan alle medewerkers schrijft hij: “In the face of recent events around the world, let me assure you that we will stay true to our values and do everything we can possibly do to support and invest in every partner’s well-being while taking the actions that are squarely within our ability to control.” Schultz houdt vast aan zijn overtuiging. Zijn brief leidde niet onverwachts tot woedende reacties. Maar dat neem hij voor lief. En daarmee werd de Starbucks-beker een statement.

CEO’s zouden hier een voorbeeld aan moeten nemen. Trouw zijn aan de eigen rotsvaste overtuiging. Kleur durven bekennen. En zo bouwen aan een ijzersterke reputatie. Voordeel is ook dat je je ’s avonds tenminste in de spiegel kunt blijven aankijken. Zal dat ook het geval zijn bij de CEO van Lockheed Martin?

Ruimte voor het eigen geluid

CEO’s hebben een grote impact. Hun stem telt. Hun kapitaal telt. Hun invloed is groot. We hebben behoefte aan organisaties die uit durven komen voor hun overtuiging, ook als die overtuiging op dat moment niet aansluit bij populaire maatschappelijke of politieke opvattingen. En als organisaties het principieel oneens zijn met wat er in de politiek of maatschappij gebeurt, waarom dan niet de eigen standpunten toelichten en de publieke opinie proberen te beïnvloeden?

Natuurlijk, makkelijker gezegd dan gedaan. Of zoals een CEO van een organisatie waar ik voor mag werken ooit zei in Management Scope: “We zitten ten opzichte van de politiek en de publieke opinie in een moeilijke positie. Er is bijna geen ruimte voor het eigen geluid.”

Wat dus te doen? Vijf tips.

  • Zorg voor een helder verhaal. Waar sta je voor als organisatie? Wat is je standpunt ten aanzien van actuele issues? Laat je vooral inspireren door de brief van Schultz.
  • Breng het krachtenveld in kaart. Definieer de issues die voor jouw organisatie van strategisch belang zijn, maak het ‘maatschappelijke humeur’ inzichtelijk en weet wie je vrienden en vijanden zijn.
  • Creëer eigen podia. Communiceer op een intelligente manier met stakeholders over je visie en standpunten. Creëer ruimte voor het eigen geluid. Kijk naar Trump: hij creëert zijn eigen podia en heeft de media (voorlopig) niet nodig.
  • Buiten winnen, is binnen beginnen. Het eigen geluid en de verbinding met de samenleving zijn geen ‘eigendom’ van de top. Geef intern ruimte voor inspraak en tegenspraak. Je met ja-knikkers omringen als Trump en afwijkende meningen afserveren? Het is als in je broek plassen: op de korte termijn geeft het een warm gevoel, maar daarna valt het tegen.
  • Toon lef. Het bouwen aan een ijzersterke reputatie is een kwestie van lange adem. Laat je dus niet te snel uit het veld slaan. De toon verhardt. Dat is een feit. Liever helm op en riemen vast en volle vaart vooruit dan stil blijven staan aan de kant van de weg.
  • Behoefte aan kleurrijke rolmodellen
    Het politieke en maatschappelijke klimaat is uitermate turbulent. Er heerst een ongelooflijk chagrijn. En we weten ons geen raad. Zonde. Want onze beste raadgever zijn we zelf. Het is tijd om ons te laten leiden door onze rotsvaste overtuiging. De wereld heeft juist nu behoefte aan kleurrijke rolmodellen, niet aan grijze volgers. Starbucks CEO Schultz is zo’n rolmodel. Welke Nederlandse CEO volgt?