Back to the future: Amerika’s reputatie weer op de rit

In de jaren ‘80 was Amerika voor mij en vele van mijn puberende leeftijdgenoten hét land van de wereld. Alle trends waaiden over uit het Westen, of het nou ging om muziek, film, TV of mode. Amerika was Michael Jackson, Top Gun, Space Shuttles, Back to the Future, Levi’s, Disney World en Coca Cola. Iedere tiener had wel een Amerikaanse vlag boven z’n bed hangen. Amerika was gewoon cool. Het was bovendien de periode dat opa’s en oma’s WO II nog hadden meegemaakt en met veel respect en dankbaarheid vertelden hoe de Amerikanen ons bevrijd hadden en daarna Europa hebben opgebouwd met de Marshall hulp. Amerika was gewoon goed.

Wat is er van deze ijzersterke reputatie overgebleven? Muziek en entertainment komen nog steeds uit het Amerika, maar domineren niet meer zoals tevoren. De laatste jaren lijkt in de media echter de nadruk te liggen op die andere kant van de VS en ik merk dat ook mijn beeld negatiever is geworden. Voorbeelden van deze Amerikaanse ‘downside’ zijn er genoeg: politiegeweld tegen Afro-Amerikanen gevolgd door moordpartijen op de politie, wapenbezit met fatale ongelukken als gevolg, een groeiende kloof tussen arm en rijk, politieke partijen die geen compromis kunnen sluiten met een complete ‘shut down’ van de overheid als gevolg. Persoonlijk vind ik de kandidatuur van Donald Trump voor het presidentschap ook in dit rijtje thuishoren. Amerika lijkt flink in verwarring. En dat zijn slechts een aantal recente voorbeelden. De neergang van de Amerikaanse reputatie lijkt een trend die al langer geleden is ingezet. Denk nog maar eens aan de ‘Bush-years’, de oorlog in Irak en Michael Moore die de wereld fijntjes liet zien dat de Amerikaanse droom voorbij was. De verkiezing van Obama was even een lichtpuntje in het donker. Amerika is hét niet meer.

Maar toch, een bezoek aan Nederlandse vrienden die recent naar de VS zijn verhuisd, werpt een andere blik op de zaak. Ja, je ziet de tweedeling in het land tussen rijk en arm, blank en zwart. Maar je ziet ook een andere, inspirerende kant van de Amerika. Grote bedrijven die maar liefst 5% van hun winst afstaan aan goede doelen, kinderen die elkaar aanspreken op pesten in de klas, de morele plicht om een deel van je tijd te besteden aan vrijwilligerswerk, het grote respect voor de politie, ambulance en brandweer, de oprechte vriendelijke omgang met elkaar (o.a. te zien in het verkeer…). In de afgelopen dagen werd ik in heel weinig bevestigd van mijn negatievere beeld over Amerika.

Sterker nog: dit is een beeld van Amerika dat het waard is om nadrukkelijker en vaker aan de wereld te laten zien. Waarmee het land mogelijk weer wat van de glans kan terugwinnen uit de eighties (zij het uit een andere invalshoek) en de Amerikaanse vlag weer boven de bedden in menig puberkamer belandt.