Rutte III is gevallen: hoe nu verder?

Op vrijdag 15 januari 2021 heeft minister-president Rutte het ontslag van alle ministers en staatssecretarissen aan koning Willem-Alexander aangeboden, dit naar aanleiding van de toeslagenaffaire. De koning heeft de kabinetsleden verzocht ‘al datgene te blijven verrichten, wat zij in het belang van het Koninkrijk noodzakelijk achten’. Zij dienen nu ‘op de winkel te passen’ tot het nieuwe kabinet is aangetreden. Maar dat duurt nog even.

De val van kabinet Rutte III is een feit

Het kabinet is nu demissionair, behalve de minister van Economische Zaken en Klimaat. Eric Wiebes maakte bekend niet terug te keren als minister in demissionaire vorm. Zijn plek zal worden ingenomen door de huidige staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, Bas van ‘t Wout.

Hoe nu verder?

Dit kabinet regeert door tot er een nieuw kabinet is gevormd en zal lopende zaken afhandelen, maar geen politiek gevoelige (“controversiële”) thema’s meer behandelen. Welke onderwerpen nog in de Tweede en Eerste Kamer worden behandeld, dat bepaalt het parlement zelf.

De verschillende Tweede Kamercommissies zullen middels een extra (procedure)vergadering de lijst met controversiële onderwerpen vaststellen. Het gaat hier onder meer om wetsvoorstellen en AMvB’s, kabinetsbrieven en geplande commissievergaderingen met het kabinet. Deze thema’s komen niet meer aan bod. Om een onderwerp controversieel te verklaren is nog wel een meerderheid nodig, in de betreffende commissie, maar ook in de plenaire zaal van de Tweede Kamer. Hier komen alle lijsten van de verschillende Tweede Kamercommissies op de stemmingslijst. In de Eerste Kamer vindt ook vaststelling van de controversiële thema’s plaats. Daar zullen de fracties voorstellen doen in een plenaire vergadering. Normaliter wijzigt de controversiële status pas na het aantreden van een nieuw kabinet.

Komende week zal de agenda van het parlement flink op de schop gaan. Verschillende overleggen zullen tot de komst van een nieuw kabinet geen doorgang vinden, te denken valt aan medisch-ethische thema’s, de openstelling van Lelystad Airport of andere zaken die politiek gevoelig liggen.

Zaken die niet controversieel worden verklaard kunnen echter gewoon worden besproken. Hiertoe behoren vrijwel zeker de overheidsmaatregelen die te maken hebben met het tegengaan van het coronavirus, te denken valt hierbij aan de debatten rond de bestrijding van het coronavirus, maar ook rond vaccinatie, een avondklok en economische steunmaatregelen.

De verkiezingen

Voor de verkiezingen verandert er vooralsnog niks. Alhoewel, wellicht in stemgedrag of in de verstandhouding tussen en uitlatingen door en over de lijsttrekkers van de partijen van de gevallen coalitie.

Op 17 maart 2021 vinden de Tweede Kamerverkiezingen plaats en het voorjaars- en verkiezingsreces start al op 12 februari en duurt lang: tot 23 maart. De Tweede Kamer heeft dus in haar huidige samenstelling nog maar 4 weken om in de Tweede Kamer met elkaar in debat te gaan. Het demissionaire kabinet van Rutte III zit er vermoedelijk nog wat langer. Zij zijn pas klaar als de formatie van een nieuw kabinet is afgerond en dat kan wel even duren.

Wepublic houdt de politieke ontwikkelingen nauwgezet in de gaten:

• De vergaderingen waarin wordt bepaald welk thema controversieel wordt verklaard volgen we live. Met onze Stakeholder Intelligence Monitor bent u zo direct op de hoogte van wat er speelt in politiek Den Haag;
• Met onze Verkiezingsmonitor kunnen wij precies voor u in kaart brengen wat de verschillende politieke partijen voor plannen hebben met de voor u relevante thema’s!
• Nader advies nodig? Wij helpen u graag! Onze adviseurs geven u graag meer uitleg over het proces of advies over wat er met de voor u relevante thema’s gaat gebeuren.

Wilt u meer weten? Neem vrijblijvend contact op met Gijs Petter.

De omslagfoto is van Phil Nijhuis.