Quatorze Juillet: Europese Commissie presenteert revolutionaire klimaatplannen in ‘Fit for 55’-pakket

Op Quatorze Juillet herdenkt en viert Frankrijk de bestorming van de Bastille-gevangenis in Parijs. De bestorming ontketende op 14 juli 1789 de Franse Revolutie. Dit resulteerde in een politieke omwenteling waarbij de absolute monarchie in Frankrijk werd afgeschaft, Lodewijk XVI werd veroordeeld tot de guillotine en La Déclaration des droits de l’homme et du citoyen werd afgekondigd.

Ruim twee eeuwen later vindt er op 14 juli opnieuw een politieke omwenteling plaats. Dit keer niet in Parijs, maar in Brussel. Hoewel de vergelijking op vrijwel elk vlak mank gaat, betekent de presentatie van het zogenaamde ‘Fit for 55’-pakket door de Europese Commissie toch echt een ware revolutie van het Europese klimaatbeleid.

Waarom is Fit for 55 dan zo ‘revolutionair’?

Het Fit for 55-pakket geeft invulling aan de afspraken van de lidstaten van de EU om de emissiereductie-doelstellingen te verhogen van 40% naar ten minste 55% CO2-reductie in 2030. Dit betekent concreet dat alle Europese wetgeving en richtlijnen moeten worden aangescherpt om de 55% reductie van CO2-uitstoot te halen.

Daarom presenteert vicevoorzitter van de Europese Commissie Frans Timmermans (verantwoordelijk voor de Green Deal) vandaag een pakket van maar liefst twaalf wetsvoorstellen om de CO2-uitstoot terug te dringen.

Dat het pakket veel voeten in de aarde heeft gehad, blijkt onder andere uit berichtgeving van Politico dat de ambtenaren van de Commissie momenteel op hun tandvlees lopen door de hoge werkdruk. Volgens het artikel gaan Commissie-medewerkers momenteel zwaar gebukt onder de werklast door Fit for 55 en hebben enkelen zelfs een burn-out opgelopen.

12 maatregelen die vrijwel elke sector treffen

Het Fit for 55-pakket bestrijkt dus een breed scala aan beleidsterreinen. Van hernieuwbare energiebronnen, tot de handel in emissierechten. Van de energieprestatie van gebouwen, tot regels over landgebruik. Van energiebelasting en de verdeling van de inspanningsverplichtingen van lidstaten, tot nieuwe een strategie voor bossen.

Het pakket bevat onder andere de volgende maatregelen:

• Herziening van het EU-emissiehandelssysteem (ETS). De Commissie stelt voor om het totale emissieplafond verder te verlagen en het jaarlijkse reductiepercentage te verhogen. Bovendien moeten de gratis emissierechten voor de luchtvaart geleidelijk worden afgeschaft en zullen scheepvaartemissies voor het eerst onder het ETS vallen.
• Er komen strengere CO2-emissienormen voor auto’s en bestelwagens. De gemiddelde uitstoot van nieuwe auto’s moet vanaf 2030 met 55% dalen en vanaf 2035 met 100% dalen ten opzichte van 2021. Dit moet het einde van verbrandingsmotoren betekenen.
• De Commissie wil middels een ‘Carbon Border Adjustment Mechanism’ (CBAM) een CO2-importheffing introduceren voor een selectie aan goederen om ervoor te zorgen dat ambitieuze klimaatactie in Europa niet leidt tot ‘carbon leakage’ naar derde landen.
• Een nieuw emissiehandelsysteem (ETS) moet de schadelijke uitstoot van wegtransport en gebouwen aan banden leggen. De Commissie stelt ook voor de omvang van de innovatie- en moderniseringsfondsen te vergroten.
• Een nieuwe EU-bosstrategie bevat een plan voor de aanplant van drie miljard bomen in heel Europa tegen 2030
• Verder zullen onder andere de Verordening landgebruik, verandering in landgebruik en bosbouw en de Richtlijn hernieuwbare energie worden herzien. Het aandeel hernieuwbare energie moet in 2030 bijvoorbeeld 40% bedragen. De lat ligt nu nog op 30%.

Vervolgproces en kansen voor inspraak

Het Fit for 55-pakket wordt nu voorgelegd aan het Europees Parlement (EP) en de Raad van Ministers (Raad). Het EP en de Raad kunnen de afzonderlijke voorstellen vervolgens goedkeuren of aanpassen. Als beide instellingen een voorstel hebben goedgekeurd, wordt het gepubliceerd en treedt het in werking.

Een aantal maatregelen, waaronder de richtlijnen, moeten eerst nog worden omgezet in Nederlandse wetgeving alvorens zij van kracht zijn in Nederland. Hier ligt een kans voor bedrijven en organisaties om invloed uit te oefenen op de uiteindelijke vormgeving en de implementatie van de maatregelen uit het pakket.

De komende periode zullen de voorstellen uit het Fit for 55-pakket dus aan complexe procedures onderhevig zijn voordat zij in werking treden. Wepublic volgt deze ontwikkelingen nauwlettend. Wilt u op de hoogte blijven? Dan is de Europese monitor van Wepublic dé manier om geïnformeerd te blijven over alle Europese ontwikkelingen die voor u relevant zijn.

Heeft u vragen over onze Europese monitor of over het proces van implementatie in Den Haag? Neem vooral contact op met Maaike van Hooidonk of Frederik van Til.